مالکیت فکری چیست؟

اختراعات، آثار ادبی و هنری، نمادها، نام و تصاویر مورد استفاده در تجارت و به‌طور خلاصه، تمامی دارایی‌های نامشهودی که با استفاده از قدرت فکر و ذهن انسان پدید آمده است را می‌توان در قالب دارایی‌های فکری تعریف نمود. با این تعریف، مشخص می‌شود که مالکیت فکری نیز مانند سایر انواع مالکیت، دارای قابلیت ارزش افزایی است. اما چگونه می‌توان به منافع و مزایای مالکیت فکری دست یافت، از آن محافظت نمود و حتی آن‌ها را به دیگران انتقال داد؟
اینجاست که مفهوم حقوق مالکیت فکری یا “Intellectual Property Rights-IPR “به کمک می‌آید. حقوق مالکیت فکری، مشابه با هر حق مالکیت دیگری، به صاحبانش، اعم از مخترع یا صاحب ‌امتیاز یک پتنت، مالک یک نشان تجاری، نویسنده یا شاعر یک اثر ادبی و یا مالک یک طرح صنعتی متمایز، کمک می‌کند تا از نتایج و منافع کار خود و سرمایه‌گذاری‌های انجام گرفته در راستای خلق و توسعه آن، بهره‌مند شده و مانع از سوء استفاده‌های احتمالی دیگران شوند. بنا بر منابع و مراجع مالکیت فکری، حقوق مالکیت فکری را می‌توان در چند دسته متمایز شامل: پتنت، نشان تجاری، طراحی‌های صنعتی، کپی‌رایت، نشان‌های جغرافیایی، اسرار تجاری جای داد که هر یک از این طبقات، به نوع خاصی از دارایی‌های فکری اشاره دارد و از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردار است.